بیماری سالک به عنوان یکی از شایعترین عفونتهای پوستی در مناطق گرمسیری و نیمهگرمسیری، اغلب با زخمی برجسته و دردناک همراه است. این بیماری میتواند طی چند ماه درمان شود، اما چیزی که بیشتر بیماران را نگران میکند، اسکار سالک است که میتواند تا سالها بر روی پوست باقی بماند. اگر برای شما این سوال پیش آمده است که اسکار سالک چیست، چه انواعی دارد، چرا حتی پس از درمان بیماری اسکار آن همچنان بر روی پوست باقی میماند و یا درمان اسکار سالک به چه روشهایی انجام میشود، تا انتهای این مطلب با ما همراه باشید تا پاسخ تمام سوالات خود را درباره این نوع اسکار پوستی بدست آورید.
بیماری سالک چیست و چه نشانههایی دارد؟
بیماری سالک (Leishmaniasis) نوعی بیماری پوستی عفونی است که توسط نوعی انگل به نام لیشمانیا و از طریق نیش پشه خاکی آلوده به این انگل به انسان منتقل میشود. این بیماری اغلب در مناطق گرم و خشک از جمله برخی نقاط ایران، خاورمیانه، آمریکای جنوبی، هند و شمال آفریقا دیده میشود و میتواند سه نوع اصلی داشته باشد:
- سالک پوستی (Cutaneous leishmaniasis): شایعترین نوع، ایجاد زخم پوستی
- سالک مخاطی-پوستی (Mucocutaneous): نادرتر و شدیدتر، حمله به بافتهای بینی، دهان و گلو
- سالک احشایی (Visceral leishmaniasis): خطرناکترین نوع، با نام کالاآزار نیز شناخته میشود، حمله به اندامهای داخلی مانند طحال، کبد و مغز استخوان
علائم و نشانههای شایعترین نوع سالک پوستی در ایران
- ایجاد زخم یا جوش بر روی پوست چند هفته پس از نیش پشه خاکی
- در ابتدا دارای ظاهر برجسته قرمز یا جوش مانند
- در ادامه تبدیل زخم باز با حاشیه برجسته و مرکز فرورفته
- زخم بدون درد (در صورت بروز عفونت ثانویه میتواند با درد همراه باشد)
- عدم بهبود خودبهخودی در اغلب موارد
- قابل مشاهده بر روی صورت، دستها، پاها یا نقاط در معرض نیش پشه
- ایجاد جای زخم یا اسکار پس از پایان دوره
چرا پس از بهبود بیماری سالک، اسکار ایجاد میشود؟
اسکار یا جای زخم سالک، در واقع نتیجه فرایند طبیعی ترمیم پوست پس از بروز یک عفونت است. این بیماری بافت پوست را تخریب میکند و با از بین رفتن انگل، زخم بهبود مییابد. در این زمان بدن تلاش میکند که ناحیه آسیب دیده را ترمیم کند که این فرایند اغلب با باقی ماندن یک بافت متفاوتتر از پوست طبیعی همراه خواهد بود. از دلایل اصلی ایجاد اسکار پس از بهبود سالک میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- عمق و وسعت زخم سالک
- نکروز بافتی(مرگ سلول های پوستی)
- طولانی بودن زمان ترمیم
- عفونت ثانویه
- عدم مراقبت صحیح از زخم
- محل زخم و نوع پوست فرد
آشنایی با انواع اسکار سالک
شناخت انواع اسکار سالک در روند درمان آن اهمیت بسیاری دارد و اسکارهایی که پس از بهبود این بیماری ایجاد میشوند بسته به عمق آسیب، محل زخم، واکنش بدن به ترمیم و نوع پوست، میتوانند متفاوت باشند. انواع اسکار سالک شامل موارد زیر میشوند:
1. اسکار آتروفیک (فرورفته)
این اسکار حالتی فرورفته یا چاله مانند دارد که معمولا به دلیل تخریب شدید بافت پوستی و عدم تولید کلاژن به میزان لازم ایجاد میشود.
- مشابه اسکارهای آکنه یا آبله مرغان
- اغلب بر روی پوست صورت ایجاد میشود
- درمانهای مناسب: میکرونیدلینگ، لیزر فرکشنال، تزریق فیلر
2. اسکار هایپرتروفیک (برجسته)
اسکار هیپرتروفیک به صورت برجستگی سفت و قرمز رنگ بر روی پوست ایجاد شده و محدود به ناحیه زخم اصلی است.
- معمولا پس از بهبود زخمهای بزرگتر یا عفونی
- بیشتر در پوستهای تیرهتر و نواحی کششی بدن
- درمانهای مناسب: تزریق کورتون، لیزر CO2، ژل یا ورق سیلیکونی
3. اسکار کلوئید (Keloid)
این اسکار، نوعی غیرطبیعی است که خارج از ناحیه زخم رشد کرده و ظاهر بسیار برجسته و براق دارد.
- در افراد مستعد (معمولا با زمینه ژنتیکی)
- در برخی موارد با خارش یا درد همراه است
- درمانهای مناسب: تزریق کورتون، فریز کردن (کرایوتراپی)، لیزر ترکیبی
4. اسکار تغییر رنگ یافته (اسکار رنگدانهای)
زخم بهبود پیدا میکند، اما جای آن به شکل یک لکه تیره (هایپرپیگمنتیشن) یا روشنتر از پوست طبیعی (هایپوپیگمنتیشن) باقی می ماند.
- شایعتر در پوستهای سبزه یا تیره
- بیشتر از نظر زیبایی مشکل ساز میشود
- درمانهای مناسب: کرمهای روشن کننده، ضد آفتاب، لایهبردارهای شیمیایی
5. اسکار ترکیبی
در برخی موارد ممکن است اسکار سالک ترکیبی از انواعی که پیش از این معرفی کردیم، باشد؛ به عنوان مثال بخشی از زخم فرورفته و بخشی دیگر برجسته باشد و رنگ پوست تغییر کند.
چه روشهایی برای درمان اسکار سالک استفاده میشود؟
برای درمان اسکار سالک میتوان از روشهای مختلفی کمک گرفت که شامل موارد زیر میباشند:
1. کرمها و داروهای موضعی
- کرمهای ترمیم کننده پوست
- ژلهای سیلیکونی
- کرمهای لایهبردار
- پمادهای تخصصی
- ضدآفتاب
- مناسب برای: اسکارهای خفیف تا متوسط، تغییر رنگ یا شروع زودهنگام درمان
2. لیزر درمانی
- لیزر فرکشنال Co2 یا اربیوم: برای بازسازی بافت آسیب دیده و تحریک کلاژن سازی
- لیزر پالس رنگی (PDL): کاهش قرمزی و التهاب اسکار
- لیزر Q-Switched: برای رفع تغییر رنگ و لکهای قهوهای
- مناسب برای: اسکارهای آتروفیک، برجسته یا تغییر رنگ یافته
3. میکرونیدلینگ
- ایجاد سوراخهای میکروسکوپی در پوست برای تحریک کلاژن سازی و ترمیم ساخت پوست
- گاهی ترکیب با مزوتراپی یا PRP
- مناسب برای: اسکارهای فرورفته بهویژه بر روی صورت
4. تزریق فیلر یا چربی
- پر کردن فرورفتگیهای ناشی از اسکار با مواد پرکننده مانند هیالورونیک اسید یا چربی خود فرد
- نیاز به تکرار دورهای
- مناسب برای: اسکارهای آتروفیک و عمیق
5. تزریق کورتون
- کاهش التهاب اسکارها
- باید توسط افراد متخصص انجام شود
- مناسب برای: اسکارهای برجسته، قرمز یا ضخیم
6. درم ابریژن یا لایهبرداری پوست
- برداشتن لایههای سطحی پوست برای هموار شدن سطح اسکار
- ممکن است برای پوستهای تیره مناسب نباشد
- مناسب برای: اسکارهای سطحی یا کمعمق
7. درمانهای طبیعی و خانگی (مکمل درمان اصلی)
- روغن ویتامین E
- آلوئهورا
- روغن درخت چای یا روغن گل رز
- عسل طبیعی
- بهتر است کنار درمانهای اصلی استفاده شوند
استفاده از روشهای خانگی مانند روغنهای گیاهی یا مواد طبیعی بدون مشورت پزشک بهشدت خطرناک است و ممکن است باعث حساسیت، عفونت یا تشدید اسکار شود. هرگونه اقدام درمانی باید تحت نظر متخصص پوست انجام شود. برای دریافت مشاوره های رایگان، با کارشناسان جینا کلینیک تماس حاصل فرمایید.
برای درمان اسکار سالک به کجا مراجعه نماییم؟
درمان اسکار سالک نیازمند ارزیابی دقیق نوع اسکار، نوع پوست و انتخاب روش درمانی مناسب است. از آنجایی که درمانهای تخصصی مانند لیزر، میکرونیدلینگ یا تزریق کورتون باید تحت نظر پزشک مجرب انجام شوند، انتخاب یک مرکز معتبر نقش مهمی در اثربخشی درمان دارد. اگر به دنبال یک مرکز تخصصی برای درمان جای زخمهای ناشی از سالک هستید، جینا کلینیک یکی از بهترین گزینهها برای شماست.
این کلینیک با بهرهگیری از پزشکان مجرب، تجهیزات پیشرفته و روشهای درمانی نوین خدمات جامعی برای درمان انواع اسکار پوستی از جمله اسکار سالک ارائه میدهد. اگر به دنبال بازگشت اعتماد به نفس و زیبایی پوست خود هستید، جینا کلینیک میتواند همراهی مطمئن در این مسیر باشد.
یادآوری مهم: حتی اسکارهای قدیمی سالک نیز امروزه تا حد زیادی قابل درمان هستند. با مراجعه به موقع، میتوانید بهترین نتایج را کسب کنید.
روشهای پیشگیری از ایجاد اسکار سالک
اسکار یا جای زخم یکی از عوارض شایع بیماری سالک محسوب میشود که میتواند تا سالها بر روی پوست صورت یا بدن باقی بماند. اما باید در نظر داشته باشید که با رعایت برخی نکات ساده و اصولی، میتوان احتمال ایجاد اسکار را به حداقل رساند یا از عمیق شدن آن جلوگیری کرد. این نکات شامل موارد زیر هستند:
- درمان سریع و به موقع بیماری
- خودداری از دستکاری زخم
- پوشاندن زخم با پانسمان استریل و مناسب
- استفاده از پمادهای ترمیم کننده
- محافظت در برابر نور خورشید
- رعایت بهداشت پوست
- تغذیه مناسب برای ترمیم پوست
- مراجعه منظم به پزشک یا کلینیک پوست