اگر متوجه برجستگی یا ضایعهای غیرعادی در دهان خود شدهاید که به مرور زمان بزرگتر شده یا تغییری در شکل آن ایجاد شده است، احتمال دارد با زگیل دهانی مواجه باشید. زگیلهای دهانی نوعی ضایعه ویروسی ناشی از ویروس HPV هستند که معمولا بیخطرند، اما در صورت عدم درمان ممکن است مشکلاتی مانند پخش به نواحی دیگر دهان یا انتقال به دیگران را به دنبال داشته باشند. آشنایی با علائم، راههای پیشگیری و روشهای درمان زگیل دهانی، نقش مهمی در حفظ سلامت دهان و پیشگیری از عوارض جدی دارد. در ادامه با ما همراه باشید تا هرآنچه لازم است درباره این ضایعات بدانید را بررسی کنیم.
زگیل دهانی چیست و چگونه ایجاد میشود؟
زگیل دهانی (Oral Warts) در واقع ضایعاتی کوچک و برجسته هستند که در داخل دهان، بر روی زبان، لثهها، لبها یا سقف دهان ایجاد میشوند. علت اصلی ابتلا به این عارضه، آلودگی به ویروس پاپیلومای انسانی یا همان HPV است. این زگیلها در اغلب موارد بیدرد هستند، اما ممکن است در برخی موارد باعث ناراحتی یا اختلال در جویدن، بلع یا تکلم شوند. عامل اصلی ایجاد زگیل دهانی، ویروس HPV است؛ به ویژه سویههایی که در بافت مخاطی و پوستی دهان آلودگی ایجاد میکنند. این ویروس میتواند از طریق روشهای مختلف به ویژه تماس با فرد آلوده به فرد دیگر منتقل شود و زگیل دهانی ایجاد کند. احتمال ابتلا در افراد دارای شرایط زیر بیشتر است:
- سیستم ایمنی ضعیف (به دلیل بیماری یا داروها)
- بهداشت دهان و دندان ضعیف
- داشتن شرکای جنسی متعدد
- سابقه تماس با افراد مبتلا به HPV
علائم و نشانههای زگیل دهانی را بشناسید.
زگیل دهانی معمولا به شکل ضایعاتی کوچک، گوشتی یا گلکلمی در داخل دهان ظاهر شده و میتواند تا مدت زمان طولانی پس از ورود ویروس به بدن، بی علامت باقی بماند. از نشانههای این زائده میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
1. برجستگیهای کوچک و گوشتی رنگ
- اغلب به رنگ پوست یا کمی روشنتر یا تیرهتر
- دارای سطحی صاف یا گلکلمی
- معمولا بر روی زبان، لثهها، داخل گونه، کام نرم یا لبها ایجاد میشود
2. زائدههای بدون درد
- در اغلب موارد زگیل دهانی درد ندارد و فقط هنگام لمس یا خوردن ممکن است احساس ناراحتی ایجاد کند
- اگر تحریک یا ساییدگی وجود داشته باشد، ممکن است حساس شده یا دردناک شود
3. احساس وجود جسم خارجی در دهان
برخی بیماران احساس وجود جسم خارجی و چیزی اضافه در دهان خود دارند که مانع حرف زدن یا جویدن راحت میشود.
4. تغییر در بلع یا تکلم
در مواردی که زگیل در ناحیه گلو یا زبان باشد، ممکن است باعث دشواری در بلع یا اختلالات خفیف گفتاری شود.
5. خارش یا تحریک خفیف
برخی زگیلها ممکن است باعث خارش یا تحریک سطحی شوند، به ویژه هنگام خوردن غذاهای اسیدی یا تند.
اگر هر یک از این علائم را در دهان خود مشاهده کردید، توصیه میشود برای بررسی دقیقتر و تشخیص نهایی به پزشک یا دندانپزشک مراجعه نمایید. تشخیص زودهنگام به درمان سریعتر و موثرتر این بیماری کمک میکند.
چرا افراد به زگیل دهانی مبتلا میشوند؟
- تماس مستقیم با ویروس HPV: بوسیدن، تماس دهانی با فرد آلوده یا رابطه جنسی دهانی، راههای رایج انتقال هستند. حتی استفاده از وسایل شخصی فرد آلوده مانند لیوان، مسواک یا رژ لب نیز میتواند نقش داشته باشد.
- ضعف سیستم ایمنی بدن: افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند (به عنوان مثال افراد مبتلا به HIV، بیماران سرطانی، یا کسانی که داروهای سرکوبکننده ایمنی مصرف میکنند) بیشتر در معرض فعال شدن ویروس و بروز زگیل هستند.
- بهداشت نامناسب دهان و دندان: محیط مرطوب و آلودهی دهان، بستر مناسبی برای رشد ویروس فراهم میکند.
- داشتن شرکای جنسی متعدد: احتمال تماس با سویههای مختلف ویروس HPV از طریق روابط جنسی محافظتنشده افزایش پیدا میکند.
- خراش یا زخم در دهان: بریدگیهای کوچک در لثه یا زبان (به عنوان مثال هنگام مسواک زدن یا غذا خوردن) میتواند ورود ویروس به بافتهای داخلی دهان را تسهیل کند.
- خود انتقالی ویروس: اگر فردی در بخش دیگری از بدن (به عنوان مثال دست یا ناحیه تناسلی) زگیل داشته باشد، با لمس آن و سپس تماس با دهان، ممکن است ویروس را به ناحیه دهان منتقل کند.
روشهای تشخیص زگیل دهانی
برای تشخیص HPV و زگیل دهانی ابتدا باید پزشک یا دندانپزشک به معاینه ظاهری بپردازد. پس از آن ممکن است به روشهای دیگر برای اطمینان بیشتر و یا رد این بیماری نیاز باشد. به طور کلی اقدامات تشخیصی این بیماری شامل موارد زیر میشوند:
- معاینه بالینی دهان: پزشک با بررسی شکل، اندازه، رنگ و محل ضایعه، میتواند تشخیص اولیه زگیل دهانی را مطرح کند. زگیلها معمولا به شکل ضایعات کوچک، برجسته و گوشتیرنگ دیده میشوند و گاهی شبیه گلکلم هستند.
- شرح حال دقیق بیمار: پزشک ممکن است درباره موارد زیر سوال کند:
- سابقه تماس جنسی دهانی یا شریک جنسی مبتلا به HPV
- زمان شروع ضایعه
- تغییرات اخیر در اندازه یا شکل زگیل
- سابقه زگیل در سایر قسمتهای بدن یا سابقه خانوادگی بیماریهای ویروسی
- آزمایش پاتولوژی (بیوپسی): در صورتی که پزشک به ماهیت ضایعه مشکوک باشد یا احتمال وجود ضایعات بدخیم را رد کند، نمونهبرداری از ضایعه و ارسال به آزمایشگاه آسیبشناسی انجام میشود. این روش تشخیص قطعی محسوب میشود.
- تست HPV یا PCR: در برخی موارد، به ویژه در زگیلهایی که مشکوک به انواع پرخطر ویروس HPV هستند، ممکن است تستهای تخصصی مانند تست PCR برای شناسایی نوع ویروس تجویز شود.
- بررسیهای تصویربرداری (در موارد خاص): اگر زگیلها در نواحی عمیقتر دهان یا گلو قرار داشته باشند (به عنوان مثال در حلق یا حنجره)، ممکن است از آندوسکوپی یا تصویربرداری (مانند MRI یا سیتی اسکن) برای ارزیابی بهتر استفاده شود.
چگونه میتوان زگیل دهانی را درمان نمود؟
برای درمان زگیل دهانی نیز مانند درمان زگیل تناسلی از روشهای مختلفی استفاده میشود، اما باید محل زگیل، اندازه، تعداد و وضعیت عمومی بیمار نیز مدنظر قرار گیرد. در برخی موارد ممکن است زگیلها بدون درمانی خاص و با گذشت زمان خود به خود از بین میروند، اما در بسیاری از مواقع نیاز به مداخله پزشک وجود دارد. رایجترین روشهای درمان زگیل دهانی شامل موارد زیر میشوند:
1. درمان دارویی
- داروهای موضعی ضد ویروس: مانند پماد یا ژلهایی که حاوی مواد فعال ضد HPV هستند
- دهانشویههای ضد ویروسی یا ضدعفونیکننده: برای کاهش بار ویروسی و جلوگیری از گسترش زگیل
- تقویتکنندههای سیستم ایمنی: در برخی موارد، برای کمک به بدن در مبارزه با ویروس
2. برداشتن زگیل از طریق روشهای فیزیکی
در صورتی که زگیل بزرگ، دردناک، مزاحم یا مقاوم به درمان دارویی باشد، پزشک ممکن است یکی از روشهای زیر را توصیه کند:
- کرایوتراپی (سرما درمانی): منجمد کردن زگیل با نیتروژن مایع برای از بین بردن آن
- لیزر درمانی: تبخیر زگیل با استفاده از پرتو لیزر، روشی دقیق و کمخطر
- الکتروکوتر یا سوزاندن زگیل: استفاده از جریان الکتریکی برای از بین بردن ضایعه
- جراحی ساده: بریدن زگیل با تیغ جراحی در صورت لزوم (به ویژه برای زگیلهای بزرگ یا عمیق)
جینا کلینیک، بهترین مرکز درمان زگیل دهانی در تهران
اگر به دنبال یک مرکز تخصصی و مطمئن برای درمان زگیل دهانی هستید، جینا کلینیک انتخابی ایدهآل برای شماست. این کلینیک با بهرهگیری از جدیدترین فناوریهای روز پزشکی، تیم پزشکی مجرب و محیطی کاملا بهداشتی، خدماتی دقیق، ایمن و حرفهای در زمینه تشخیص و درمان زگیلهای دهانی ارائه میدهد. در جینا کلینیک، روند درمان بهصورت کاملا شخصیسازیشده و با بررسی دقیق شرایط هر بیمار انجام میگیرد تا بهترین نتایج ممکن حاصل شود. اگر به سلامت و زیبایی خود اهمیت میدهید، جینا کلینیک با رویکرد علمی و مراقبتهای تخصصی همراه شما خواهد بود.
آیا زگیل دهانی خطرناک است؟
زگیل دهانی در بسیاری از موارد خطرناک نیست و اغلب بدون درد و مشکل خاصی ظاهر میشود. این زگیلها که به دلیل ویروس HPV (ویروس پاپیلومای انسانی) ایجاد میشوند، معمولا به شکل برآمدگیهای کوچک، سفید یا صورتی روی زبان، لثه، لبها، یا سقف دهان ظاهر میشوند. اما با این حال، در برخی شرایط میتوانند نگرانکننده باشند که این شرایط شامل موارد زیر میشوند:
- اگر تعداد زیادی زگیل در دهان ایجاد شود
- اگر زگیلها رشد کنند یا تغییر شکل دهند
- اگر با درد، خونریزی یا عفونت همراه باشند
- در افرادی با سیستم ایمنی ضعیف (مانند بیماران مبتلا به HIV یا کسانی که شیمیدرمانی انجام میدهند)
- اگر منشا زگیل، نوعی از HPV با ریسک بالا باشد که ممکن است با سرطان دهان و حلق در ارتباط باشد (اگرچه این موارد نادرند)
راههای پیشگیری از ابتلا به زگیل دهانی
- رعایت بهداشت فردی و دهانی: استفاده از مسواک مناسب، نخ دندان و دهانشویههای ضدعفونی کننده میتواند خطر بروز عفونتهای ویروسی در ناحیه دهان را کاهش دهد.
- پرهیز از تماس مستقیم با زگیل دیگران: از تماس دهانی یا بوسیدن فردی که زگیل دارد یا مشکوک به آلودگی است، خودداری کنید. همچنین از وسایلی مانند لیوان، مسواک یا رژ لب به صورت مشترک پرهیز کنید.
- داشتن رابطه جنسی ایمن: استفاده از وسایل محافظتی مانند کاندوم یا سد دندانی (dental dam) در رابطه جنسی دهانی میتواند احتمال انتقال HPV را به میزان قابل توجهی کاهش دهد.
- واکسیناسیون HPV: تزریق واکسن HPV، مانند واکسن گارداسیل، یکی از موثرترین روشها برای پیشگیری از برخی گونههای خطرناک ویروس پاپیلوما است، از جمله آنهایی که زگیلهای تناسلی و دهانی ایجاد میکنند.
- تقویت سیستم ایمنی: داشتن رژیم غذایی سالم، خواب کافی، مدیریت استرس و ترک سیگار به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک میکند و احتمال ابتلا به بیماریهای ویروسی را کاهش میدهد.
- مراجعه به پزشک در صورت مشاهده علائم مشکوک: در صورت بروز ضایعات غیرعادی در دهان یا زبان، بهتر است در اسرع وقت به پزشک یا دندانپزشک مراجعه شود تا از تشخیص و درمان بهموقع اطمینان حاصل گردد.
زگیل دهانی با سایر ضایعات دهانی چه تفاوتی دارد؟
زگیل دهانی با سایر ضایعات دهانی مانند آفت، تبخال یا زخمهای دهانی تفاوتهای مشخصی دارد که این تفاوتها در تشخیص و درمان آنها نقش مهمی ایفا میکنند. در ادامه تفاوتهایی که میان زگیل دهانی با سایر ضایعات دهانی وجود دارد را توضیح میدهیم.
1. علت ایجاد زائده
- زگیل دهانی ناشی از ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) است.
- آفت دهانی معمولا به دلیل استرس، کمبود ویتامینها یا اختلالات ایمنی رخ میدهد.
- تبخ۹ال دهانی توسط ویروس هرپس سیمپلکس (HSV) ایجاد میشود.
2. ظاهر ضایعه دهانی
- زگیل دهانی اغلب به صورت برجسته، گوشتی و گلکلممانند است.
- آفت دهانی به صورت زخمهای سطحی و دردناک با مرکز سفید و حاشیه قرمز دیده میشود.
- تبخال به شکل تاولهای کوچک پر از مایع ظاهر میشود که معمولاً روی لب یا اطراف آن است.
3. محل بروز زائده
- زگیل دهانی در قسمتهای مختلف دهان از جمله زبان، سقف دهان، لثه یا لبها ایجاد میشود.
- آفت معمولا در داخل گونه، زبان یا کف دهان دیده میشود.
- تبخال اغلب در ناحیه لب یا نزدیک دهان بروز میکند، نه داخل دهان.
4. میزان سرایت
- زگیل دهانی و تبخال هر دو مسری هستند، ولی آفت دهانی مسری نیست.
- انتقال زگیل دهانی از طریق تماس مستقیم با ترشحات یا روابط دهانی امکانپذیر است.
5. مدت زمان بهبودی
- زگیل دهانی ممکن است نیاز به درمانهای پزشکی مانند لیزر یا کرایوتراپی داشته باشد.
- آفت دهانی معمولا طی یک تا دو هفته خودبهخود بهبود مییابد.
- تبخال نیز معمولا در عرض یک هفته فروکش میکند، ولی میتواند عود کند.