زگیل تناسلی یکی از شایعترین بیماریهای مقاربتی در جهان است که بسیاری از افراد بدون اینکه متوجه باشند، ممکن است ناقل آن باشند یا در معرض ابتلا قرار گیرند. این بیماری ظاهری شاید ساده داشته باشد، اما پشت آن ویروسی به نام HPV یا پاپیلومای انسانی پنهان است که میتواند در صورت بیتوجهی، عوارض جدیتری ایجاد کند. یکی از پرسشهای رایجی که ذهن بسیاری را درگیر میکند این است: زگیل تناسلی از چه روشهایی منتقل میشود؟ آیا فقط رابطه جنسی مقصر است یا راههای دیگری هم برای انتقال این ویروس وجود دارد؟
در این مطلب بهطور کامل به بررسی راههای انتقال زگیل تناسلی میپردازیم تا با شناخت بهتر آن، بتوانید از خود و شریکتان محافظت کنید و با آگاهی، گامی موثر در پیشگیری از این بیماری بردارید.
روشهای انتقال زگیل تناسلی کدامند؟
زگیل تناسلی یکی از عوارض ابتلا به ویروس HPV محسوب میشود که عامل اصلی ابتلا به این زائده در اغلب موارد، تماس مستقیم پوستی با ناحیه آلوده و دارای زگیل است. این بیماری میتواند از طریق روشهای مختلفی به بدن افراد منتقل شود که در ادامه این روشهای انتقال زگیل تناسلی از طریق رابطه جنسی و ابتلا به زگیل تناسلی بدون رابطه در مردان و زنان را مورد بررسی قرار میدهیم.
1. رابطه جنسی واژینال، مقعدی یا دهانی
اصلیترین راه انتقال زگیل تناسلی، داشتن رابطه جنسی محافظتنشده با فرد آلوده است. این راه انتقال شامل:
- تماس واژینال
- رابطه مقعدی
- رابطه دهانی با ناحیه تناسلی
میشود. حتی اگر شریک جنسی شما هیچ علامتی نداشته باشد نیز ممکن است ناقل ویروس باشد.
2. تماس مستقیم پوست با پوست ناحیه آلوده
ویروس HPV به راحتی از طریق تماس پوست به پوست، حتی بدون دخول نیز منتقل میشود. تماس دست یا سایر اعضای بدن با پوست ناحیه آلوده میتواند باعث انتقال این ویروس و زگیلها شود.
3. استفاده از وسایل شخصی مشترک
هرچند این راه کمتر شایع است، اما استفاده از وسایلی مانند:
- حوله
- لباس زیر
- تیغ اصلاح
در صورت آلوده بودن، میتواند عامل انتقال ویروس باشد.
4. انتقال از مادر به نوزاد
در برخی موارد نادر، زنان باردار مبتلا به HPV میتوانند در حین زایمان طبیعی، ویروس را به نوزاد منتقل کنند. این انتقال ممکن است منجر به مشکلاتی در دستگاه تنفسی کودک شود. به طور کلی زگیل تناسلی در دوران بارداری برای اغلب افراد خطرناک نخواهد بود، اما در صورتی که در ناحیه واژن یا کانال زایمان مادر زگیل وجود داشته باشد، باید حتما تحت نظر پزشک باشد.
5. تتو، اپیلاسیون و خدمات بهداشتی غیر بهداشتی
در صورت استفاده از تجهیزات آلوده در مراکز غیرمجاز، احتمال انتقال ویروس از طریق خراشهای سطحی پوست وجود دارد. البته این مورد بسیار نادرتر از روشهای دیگر است. باید این نکته را در نظر داشته باشید که در اغلب موارد، ویروس HPV زمانی منتقل میشود که فرد آلوده به ویروس، زگیل تناسلی داشته باشد. در غیر این صورت احتمال انتقال این ویروس و زگیلها به بدن فرد سالم، بسیار کمتر خواهد بود.
چه کسانی بیشتر در معرض ابتلا به زگیل تناسلی هستند؟
برخی عوامل و شرایط میتوانند احتمال ابتلا به زگیل تناسلی را افزایش دهند. افراد زیر در معرض خطر بیشتری قرار دارند:
- افرادی که روابط جنسی پرخطر و متعدد دارند: داشتن شرکای جنسی متعدد یا رابطه بدون محافظت، ریسک انتقال ویروس HPV را بالا میبرد.
- افراد زیر ۳۰ سال: بیشترین آمار ابتلا به زگیل تناسلی در جوانان دیده میشود، زیرا فعالیت جنسی در این گروه بیشتر است.
- افراد با سیستم ایمنی ضعیف: کسانی که بیماریهایی مثل HIV دارند یا داروهای سرکوبکننده سیستم ایمنی مصرف میکنند، بیشتر مستعد ابتلا و پیشرفت بیماری هستند.
- کسانی که سیگار میکشند: سیگار کشیدن میتواند باعث تضعیف سیستم ایمنی موضعی و افزایش خطر ابتلا به عفونتهای ویروسی شود.
- افرادی که واکسن HPV دریافت نکردهاند: واکسنهای HPV مانند واکسن گارداسیل میتوانند تا حد زیادی از ابتلا به زگیل تناسلی و برخی انواع سرطانهای مرتبط جلوگیری کنند.
- زنانی که زایمانهای متعدد یا زایمانهای زودرس داشتهاند: برخی مطالعات نشان دادهاند که زایمانهای مکرر میتوانند خطر ابتلا به عفونتهای HPV را افزایش دهند.
آیا زگیل تناسلی تنها از طریق رابطه جنسی منتقل میشود؟
خیر، زگیل تناسلی تنها از طریق رابطه جنسی منتقل نمیشود. تماس جنسی رایجترین راه انتقال ویروس HPV است، اما تماس مستقیم پوست با پوست در ناحیه تناسلی، حتی بدون دخول نیز میتواند باعث انتقال شود. همچنین باید در نظر داشته باشید که در موارد نادر، استفاده از وسایل شخصی مشترک (مانند تیغ، حوله یا لباس زیر) در افراد مبتلا به زگیل تناسلی یا انتقال از مادر به نوزاد در زمان زایمان نیز ممکن است منجر به ابتلا شود. بنابراین، هر نوع تماس نزدیک با ناحیه آلوده و دارای زگیل میتواند خطر انتقال را به همراه داشته باشد.
نقش وسایل شخصی و بهداشتی در انتقال ویروس HPV
اگرچه انتقال ویروس HPV بیشتر از طریق تماس مستقیم پوست با پوست (بهویژه در رابطه جنسی) اتفاق میافتد، اما استفاده از وسایل شخصی و بهداشتی مشترک آلوده به این ویروس در افراد مبتلا به زگیل تناسلی نیز میتواند در موارد خاص، نقش محدودی در انتقال ویروس داشته باشد. برخی از این وسایل شامل موارد زیر میشوند:
- تیغ اصلاح: استفاده مشترک از تیغ، بهویژه اگر باعث خراشهای سطحی روی پوست شود، میتواند مسیر ورود ویروس را فراهم کند.
- حوله، لباس زیر یا ملحفه آلوده: در صورت تماس این وسایل با ناحیه تناسلی آلوده و استفاده بلافاصله توسط فرد دیگر، احتمال انتقال (هرچند پایین) وجود دارد.
- وسایل مورد استفاده در رابطه جنسی: وسایلی که در روابط جنسی مورد استفاده میشوند، باید کاملا شخصی بوده و در محیط بهداشتی قرار بگیرند. در صورتی که به صورت مشترک استفاده شوند، احتمال انتقال ویروس اچ پی وی را افزایش میدهند.
نکته مهم این است که ویروس HPV در خارج از بدن برای مدت طولانی زنده نمیماند، بنابراین انتقال از طریق این وسایل چندان شایع نیست. اما در محیطهای گرم و مرطوب (مثل حمام عمومی یا سالنهای اپیلاسیون)، اگر بهداشت رعایت نشود، ریسک ابتلا افزایش مییابد. برای پیشگیری، بهتر است همیشه از وسایل شخصی خود استفاده کنید و از اشتراکگذاری وسایلی که با پوست یا نواحی حساس تماس دارند، خودداری نمایید.
آیا زگیل تناسلی از طریق رابطه دهانی یا مقعدی نیز منتقل میشود؟
بله، زگیل تناسلی میتواند از طریق رابطه دهانی و رابطه مقعدی نیز منتقل شود. ویروس HPV با تماس مستقیم پوست یا غشاهای مخاطی در نواحی دهان، حلق یا مقعد وارد بدن میشود و باعث ایجاد زگیل یا ضایعات پوستی در این مناطق میگردد که به آنها زگیل دهانی و زگیل تناسلی مقعدی میگویند. رابطه دهانی با ناحیه تناسلی آلوده میتواند باعث ابتلا به زگیل در دهان یا گلو شود و رابطه مقعدی نیز انتقال ویروس به ناحیه مقعد و اطراف آن را ممکن میسازد. به همین دلیل، استفاده از روشهای محافظتی مانند کاندوم یا سدهای دهانی در این نوع رابطه جنسی نیز توصیه میشود تا خطر انتقال کاهش یابد.
آیا امکان انتقال زگیل تناسلی از مادر به نوزاد نیز وجود دارد؟
بله، امکان انتقال زگیل تناسلی از مادر به نوزاد در هنگام زایمان طبیعی وجود دارد؛ اما در صورتی که مادر در زمان زایمان مبتلا به ویروس HPV و زگیل تناسلی فعال باشد. در این حالت، ویروس ممکن است هنگام عبور نوزاد از کانال زایمان به او منتقل شده و باعث ایجاد مشکلاتی مانند پاپیلوماتوز تنفسی راجعه شود که در آن زگیلهایی در مسیر تنفسی نوزاد رشد میکند و نیاز به درمان پزشکی دارد. این نوع انتقال نادر است، اما پزشکان در دوران بارداری مراقبتهای لازم را انجام میدهند و در صورت نیاز ممکن است زایمان سزارین توصیه شود تا خطر انتقال کاهش یابد.
روشهای پیشگیری از ابتلا به زگیل تناسلی و HPV
ابتلا به ویروس HPV و زگیل تناسلی، به راحتی قابل پیشگیری بوده و میتوان با روشهای مختلف از ابتلا به این ویروس و عارضه جلوگیری نمود. پیشگیری از ابتلا به ویروس HPV اهمیت بسیار زیادی دارد و پیشنهاد میشود که حتما تمامی توصیههای پیشگیری کننده را جدی بگیرید و رعایت نمایید.
- واکسن HPV: واکسیناسیون در سنین نوجوانی و قبل از شروع فعالیت جنسی بهترین راه پیشگیری موثر و طولانیمدت است.
- استفاده صحیح و مداوم از کاندوم: کاندوم تا حد زیادی از انتقال ویروس جلوگیری میکند، هرچند کاملاً صددرصد نیست.
- محدود کردن تعداد شرکای جنسی: داشتن رابطه با یک یا چند شریک ثابت و مطمئن ریسک ابتلا را کاهش میدهد.
- خودداری از استفاده مشترک از وسایل شخصی: مانند تیغ، حوله یا لباس زیر که ممکن است آلوده باشند.
- انجام معاینات و تستهای دورهای: به ویژه در زنان برای شناسایی زودهنگام عفونت و درمان به موقع.
- تقویت سیستم ایمنی بدن: با تغذیه سالم، ورزش منظم و پرهیز از مصرف سیگار.
آشنایی با روشهای درمان زگیل تناسلی در جینا کلینیک
جینا کلینیک یکی از مراکز معتبر و تخصصی جهت درمان زگیل تناسلی به شمار میرود که با استفاده از جدیدترین و موثرترین روشها به درمان زگیل تناسلی میپردازد. در ادامه سه روش رایج و کارآمد که در این کلینیک انجام میشود را معرفی میکنیم.
- کرایو تراپی (فریز کردن زگیل): در روش کرایوتراپی زگیل تناسلی با استفاده از نیتروژن مایع، زگیلها را منجمد و تخریب میکنند. روشی سریع، کمدرد و بدون نیاز به جراحی است که برای ضایعات کوچک بسیار مناسب است.
- لیزر درمانی: در لیزر رمانی زگیل تناسلی، با تابش دقیق اشعه لیزر، زگیلها به صورت موضعی سوزانده شده و از بین میروند. این روش برای ضایعات بزرگ یا مقاوم کاربرد دارد و باعث کاهش خونریزی و التهاب میشود.
- پلاسما تراپی: در روش درمان زگیل تناسلی با پلاسما تراپی، از انرژی پلاسما برای حذف زگیلها با کمترین آسیب به بافت اطراف استفاده میشود. این روش درمانی نوین، کمتهاجمی و با دوره نقاهت کوتاه است.
هر یک از این روشها با توجه به نوع، اندازه و محل زگیل توسط پزشک متخصص در جینا کلینیک انتخاب و اجرا میشود تا بهترین نتیجه درمانی حاصل شود.